Fase voorafgaand aan het project
In het kader van de invoering van het ondersteuningsplan PPO-Rotterdam 2016-2020 is in de wijken Hillegersberg en Schiebroek (HiS) intensief gesproken over hoe te komen tot een dekkend netwerk binnen deze twee wijken. De 19 scholen (14 basisscholen en 5 SO scholen) besluiten al snel om hun krachten te bundelen. Na inventarisatie blijkt dat de scholen behoefte hebben aan ondersteuning van kinderen met gedragsproblemen.
Vanuit de filosofie, dat ijzer gesmeed moet worden als het koud is, is een duidelijke invalshoek gekozen: de kans op gedragsverandering is het grootst op het moment dat een kind goed aanspreekbaar is. Dat toont de noodzaak voor een brede kennisbasis in de scholen, waar het gaat om gedragsproblemen en interventies hierbij. De aanwezigheid van Masters-SEN op gedragsproblemen en opgeleide kindercoaches vormen hiervoor de basis.
Start project ‘IJzer smeed je als het koud is’
Vanuit de gebundelde wijkplangelden zijn twee schoolcoaches aangesteld voor allebei 12 ½ uur in de week gedurende 2 ½ jaar: Danny Bras en Irma Bergmans, beiden bekend in HiS.
Het doel van het verminderen van gedragsproblemen is vertaald naar het verbeteren van het welbevinden van zowel leerlingen als het team. Er wordt ingezet op preventief handelen in plaats van curatief, met name door anders te gaan kijken naar gedrag.
Het eerste schooljaar (2018-2019)
In de tweede week van het schooljaar vond de aftrap van het project plaats. Kees van Overveld geeft een inspirerende lezing aan ruim 150 deelnemers over de verschillende fases van groepsvorming en Sociaal Emotioneel Leren in de klas.
Andere algemene bijeenkomsten van dat jaar zijn: een middag over verschillende methodes voor sociaal-emotioneel leren, een verdieping op ZIEN!, Spelend leren, samenwerking regulier en speciaal onderwijs.
Naast algemene bijeenkomsten zijn er voor verschillende doelgroepen regelmatig specifieke bijeenkomsten geweest. Zo kwamen de kartrekkers en kindercoaches van de scholen maandelijks bij elkaar en was er vier keer een bijeenkomst voor leerkrachten onder andere over de werking van emoties en het brein en het toepassen van het gedachtegoed Verbindende Communicatie. In mei was er een goed bezochte interactieve avond voor ouders over het thema ‘Kinderen en emoties’.
Vanuit de behoefte aan concrete hulpmiddelen zijn de ‘Lekker in je vel-ClassDojo’ met bijbehorende Google Drive-documenten en het Zorgoverzicht ontwikkeld voor de scholen. Middels een Nieuwsbrief worden alle betrokkenen binnen en buiten het Project op de hoogte gehouden.
Het tweede schooljaar
Naast de groepen 3 en 4 worden nu ook de groepen 5 en 6 betrokken bij het project. De opening wordt verzorgd door gastspreker Hans Kaldenbach met zijn trainingsacteur, bekend van het boek ‘Korte lontjes’. Hier zijn 200 mensen bij aanwezig.
Ook zijn er bijeenkomsten geweest over de onderwerpen: rouwen en hechting, seksualiteit en van moeilijk naar verstaanbaar gedrag. Helaas kunnen de themabijeenkomsten ‘Beweging en Ontspanning in de klas’ en ‘Executieve functies en Prikkelverwerking’ en ook de ouderavond vanwege Corona niet doorgaan.
Andere activiteiten van dit tweede jaar zijn: verdieping en intervisie voor kartrekkers/kindercoaches, Verbindende Communicatie voor directie en verschillende op maat gemaakte workshops en begeleiding voor individuele scholen.
Evaluatie
Wat zijn de effecten geweest van het Wijkplanproject “IJzer smeed je als het koud is”:
1) Men kijkt anders naar gedrag (gedragsproblemen), door kennisvergroting over o.a.: – Het brein ; – Emoties; – Overlevingsstrategieën; – Behoeftes; – Groepsvorming
2) Meer inzicht en bewustwording van je eigen rol als leerkracht, kartrekker of kindercoach.
3) Uitbreiding van de mogelijkheden hoe meer ontspanning en beweging in de klas te brengen.
4) Meer en effectiever gebruik maken van een methode en volgsysteem voor sociaal emotioneel leren.
5) Meer inzicht en bewustzijn in de zorgstructuur in de hele school, zodat er efficiënter en preventiever op gedragsproblemen wordt gereageerd.
6) Meer samenwerking tussen scholen door het delen van kennis en ervaring.
7) Een structureel aanbod van een kindercoach op meerdere scholen in de wijk.
8) Sociaal emotioneel leren staat bij veel scholen nu structureel op de agenda.
Vanuit enthousiasme om de opgedane kennis te borgen en nog verder te vergroten wordt besloten om een gedeelte van het wijkgeld voor schooljaar 2020-2021 opnieuw in te zetten op het project ‘IJzer smeed je als het koud is’. De nadruk zal liggen op de algemene themabijeenkomsten en bijeenkomsten voor kartrekkers, kindercoaches en IB’ers.
Reactie van een directeur:
“Op de Hildegaert zien we, mede vanwege de inzet van een eigen gedragsdeskundige, door samenwerking binnen het project een deskundigheidsbevordering bij het team, een nieuwe focus op het voorkomen van gedragsproblemen en aanpassingen van het schoolgebouw door bijvoorbeeld een chillhoek. Hoewel door personeelstekort de kindercoaching (wel eens, maar altijd te vaak) uitvalt, is er een duidelijk toegevoegde waarde van kindercoaching als voorstation voor SMW. Onze kinderen varen er wel bij!”
Reactie van de schoolcoaches:
“Mooi om te zien dat hoe verschillend de 19 scholen ook zijn, toch iedereen binnen dit project iets te halen én te brengen heeft!”
Nieuwe ontwikkelingen
Vervolgstappen: Vanuit de evaluatie is gekomen dat alle 19 scholen een gezamenlijke, gedeeltelijke besteding van het schoolbudget willen. Met deze beslissing kan het project in afgeslankte vorm komend schooljaar verder voortgezet worden.
Dit zal bekostigd worden doordat elke school vanuit zijn eigen schoolbudget 6 euro per leerling aanlevert, met een minimum van €1000. In totaal zijn er ongeveer 50.000 basisschoolleerlingen en ongeveer 500 SO-leerlingen. Voor dit bedrag kunnen Danny en Irma 500 uur als ZZP-er ingekocht worden. Dit geld wordt gebruikt voor al hun werkzaamheden. Ook de 5 themabijeenkomsten kunnen hier volledig uit bekostigd worden.
De eerste grote bijeenkomst staat al gepland op woensdag 16 september in de Goede Herder Kerk, waar Mark Mieras het schooljaar gaat openen voor HiS. Mark is een wetenschapsjournalist gespecialiseerd in gedrag en de werking van het brein. Nu maar hopen dat Corona geen roet in het eten gooit.
